Emocje - towarzyszą nam od zarania dziejów. Nie ma na świecie człowieka, który by ich nie odczuwał. Wszystko, co robimy, wzbudza w nas radość, smutek, strach, ciekawość, rozżalenie, wściekłość, zadowolenie, zazdrość itp. Dzięki nim potrafimy się bronić, cieszyć, kochać, mieć poczucie bezpieczeństwa. Pomagają nam przetrwać i znaleźć sens życia. To potężna siła, która motywuje nas do działania. Każda emocja - zarówno pozytywna, jak i negatywna - jest nam potrzebna, a unikanie doświadczania uczuć jest źródłem wielu zaburzeń psychicznych (m.in.: depresyjnych i lękowych).
Rolą emocji jest również rozładowanie napięcia, które tworzy się wewnątrz naszego mózgu. Kumulowane wewnątrz nas mogą mieć przykre konsekwencje lub upośledzić nasze zdolności społeczne. Wyrażanie głośno swoich emocji pozwala zmniejszyć odczuwany strach, złość, zazdrość czy frustracje, a także dać wyraz swojemu szczęściu. Nadmiar emocji, szczególnie tych negatywnych, można rozładować m.in.: poprzez krzyk, aktywność fizyczną, a także poprzez ekspresję twórczą.
Fotografia 1. Edvard Munch- „Krzyk”
Uczucie i emocje mają ogromny wpływ na różne dziedziny twórczości. Pomimo różnorodnej roli emocji w procesie twórczym są często jego głównym motywem.
Istnieje bardzo wyraźny związek wyobraźni z emocjonalną stroną ludzkiej psychiki. Zasadniczą rolą sztuki jest ujawnienie, wyrażenie i przekazanie uczuć artysty. Dzieło ekspresyjne nie tylko oddziałuje na widza emocjami, ale również domaga się od niego rozumienia i oceny. Praca twórcza pomaga kształtować osobowość, stwarza możliwości ujawniania uczuć, przejmuje nad nimi kontrolę i uwalnia od napięć, wpływa na samoocenę oraz poczucie własnej wartości. Jest to źródłem wiedzy o rozwoju umysłowym, emocjonalnym, estetycznym, społecznym i fizycznym człowieka. Od czasów prehistorycznych aż po dzień dzisiejszy w historii sztuki można znaleźć wiele przykładów dzieł, które wyrażały uczucia i namiętności.
Fotografia 2. Malowidło naścienne w jaskini w Lascoux
Fotografia 3. Grupa Laokoona
Fotografia 4. Matthias Grünewald - The Crucifixion
Fotografia 5. Michelangelo Merisi da Caravaggio- Pocałunek Judasza
Fotografia 6. Giovanni Lorenzo Bernini zw. Gianlorenzo - Dawid
Fotografia 7. Francisco José de Goya- Rozstrzelanie zakładników
Jednak od XIX wieku nastąpiła zmiana podejścia do funkcji sztuki. Dzieło stało się zapisem uczuć twórcy oraz pośrednikiem w ich przekazywaniu odbiorcy. Nabrało cech indywidualnej oryginalności i przełamywać zaczęło wszelkiego rodzaju narzucone wcześniej normy, kanony, stereotypy i konwenanse.
Sztuka zyskała nowe cechy: witalność, spontaniczność, intensywność i namiętność. To była faktyczna rewolucja, która odrzuciła wcześniejsze ograniczenia, uwalniając moc twórczej wyobraźni. Każda myśl była przez nią uzasadniona, każdy obraz dopuszczony, jeśli tylko wyrażała autentyczną osobowość emocjonalną. W sztuce zaczęły pojawiać się nowe formy wyrazu artystycznego, nowe techniki, nowe style i nowe tematy.
Fotografia 8. Claude Monet- Impresja, wschód słońca
Fotografia 9. Vincent van Gogh – Gwiaździsta noc
Fotografia 10. Henri Matisse – Taniec
Fotografia 11. Jacek Malczewski – Anioł Śmierci
Fotografia 12 Pablo Picasso – Guernica
Fotografia 13. Jackson Pollock – Rytm jesieni
Fotografia 14. Andy Warhol- Marlin Monroe
Wyrażanie emocji w sztuce nie ma charakteru przypadkowego, lecz jest intencją, czynnością prowokowaną emocjonalnie lub wywoływaną świadomie. Sztuka jest procesem tworzenia i doświadczania. Nie ma charakteru statycznego i skończonego w swej formie. Każde dzieło jest wyjątkowe, podobnie jak każdy moment jego doświadczania. Jest ona dziedziną, w której zostały zawarte ludzkie emocje i w ten sposób przekazane innym ludziom. Obowiązkiem zaś artysty jest dokonanie tego w wyjątkowy, unikalny dla siebie sposób, co pozwala wyróżnić dzieło sztuki z pozostałych działań - wytworów człowieka.
Źródła:
Karol Estreicher - Historia sztuki w zarysie, 1973
https://journals.pan.pl/Content/107091/PDF/9_Dabrowski.pdf
Zdjęcia:
Jacek Lanckoroński
instruktor zajęć plastycznych